مطالعه ی بیشتر

ظهور فرهنگ احیا و نجات شرکتها در سالهای اخیر تا حدی ناشی از فضای اقتصادی سخت و پایدار است. چرا که در چنین شرایطی تنها کسب و کارهای حرفه ای قادر به تداوم فعالیت خواهند بود. در چنین شرایطی با وجود فرصتهای ویژه در مورد امکان خرید ارزان شرکتهای مشکل دار و احیای آنها از طرق تخصصی، سرمایه گذاران متوجه شده اند که احیای شرکت می تواند پاداش های مالی قابل توجهی به همراه داشته باشد.

هنگام انتخاب یک شرکت هدف برای خرید، تثبیت شرایط و جلوگیری از افول بیشتر کافی نیست. لازم است برخی از نقاط قوت اصلی را شناسایی کنید و یک برنامه جسورانه ارائه دهید که یک مزیت رقابتی واقعی ایجاد کند تا کسب و کار را به سمت موفقیت در آینده سوق دهد. برای انجام این کار، باید با علت اصلی مشکلات دست و پنجه نرم کرد. فشار برای حرکت سریع به این معنی است که زمان کمی برای بررسی کامل وجود دارد و با توجه به اینکه اکثر شرکت های مشکل دار اطلاعات مدیریتی ناکافی دارند، خریدار می تواند به سختی تصویر واضحی از امور مالی شرکت داشته باشد.

در این نوع از سرمایه گذاری، انتخاب شرکت هدف مناسب و مدیریت فرآیند تا خرید، یک مهارت بسیار تخصصی است که شامل سطح بالایی از ریسک و حجم کاری ای بیشتر از خریدهای دیگر است.

این نوع سرمایه‌گذاری معمولاً دارای سه ویژگی مشخصه است:

(1) کنترل شرکت یا دارایی های شرکت را خریداری می کند؛

(2) اهرم قابل توجهی استفاده می شود؛

و (3) شرکت کسب شده را نمی‌توان بلافاصله عرضۀ عمومی کرد.

در نمودار زیر تصویری ساده از فرآیند پیچیدۀ این نوع سرمایه گذاری نشان داده شده است.

در هر یک از مراحل این فرآیند اقداماتی صورت می‌گیرد که در زیر به آنها اشاره شده است.

• شناسایی فرصتهای سرمایه‌گذاری شرکتهای درمانده
  در این مرحله لازم استبا استفاده از تحلیل داده ها؛ تحلیل مالی؛ اطلاعات بازار و شبکه ارتباطی به جمع آوری اطلاعات پرداخته و پس از آن طی زیر فرآیندهای مربوطه به شناسایی فرصتهای سرمایه گذاری پرداخت.
• تدوین استراتژی بهینه برای کسب بازده
  پس از شناسایی فرصتهای سرمایه گذاری تعیین ارزش کلی کسب و کار؛ تعیین استراتژی تصاحب کرسی مدیریتی؛ و استراتژی مواجهه با بدهی ها صورت می‌گیرد.
• انجام بررسی موشکافانه (Due Diligence)
  فرصت‌های سرمایه‌گذاری را از طریق فرآیند بررسی دقیق و جامع ارزیابی می‌شوند. در اینجا چند زیر مرحله کلیدی وجود دارد:
  1. تجزیه و تحلیل مالی: در این مرحله صورت های مالی شرکت مورد نظر شامل درآمد، سودآوری، جریان نقدی و ترازنامه را تجزیه و تحلیل می کنند. همچنین عملکرد تاریخی شرکت را ارزیابی می کنند و برای تعیین پتانسیل رشد آن، وضعیت مالی آتی را پیش بینی می کنند.
  2. ارزیابی بازار: پویایی صنعت، اندازه بازار، چشم‌انداز رقابتی و چشم‌انداز رشد شرکت مورد نظر را باید ارزیابی کرد و موقعیت شرکت را در بازار و توانایی آن در تصاحب سهم بازار روشن نمود.
  3. ارزیابی تیم مدیریت: لازم است تیم مدیریت شرکت هدف، تجربه، سوابق و توانایی آنها برای اجرای طرح کسب و کار ارزیابی شود. رهبری قوی و تیمی توانمند که بتواند رشد و پیشرفت عملیاتی را به همراه داشته باشد مورد نیاز است.
  4. تجزیه و تحلیل ریسک: ریسک های بالقوه مرتبط با سرمایه گذاری، مانند ریسک های نظارتی، قانونی، عملیاتی یا بازار شناسایی و ارزیابی خواهند شد. پروفایل ریسک-پاداش سرمایه گذاری ارزیابی و استراتژی هایی برای کاهش ریسک های بالقوه توسعه داده می‌شود.
  5. استراتژی خروج: گزینه‌های خروج بالقوه برای سرمایه‌گذاری را باید در نظر گرفت، مانند فروش شرکت به سرمایه‌گذار دیگر یا عمومی کردن آن از طریق عرضه اولیه عمومی (IPO). بازده بالقوه و گزینه های نقد شوندگی را برای سرمایه گذاری خود ارزیابی می کنند.
     علاوه بر اینها بررسی انطباق نتایج تاریخی با اهداف؛ ارزیابی شرایط مالی؛ زمانبندی دقیق برای کاهش زمان سرمایه گذاری؛ برقراری ارتباط با مدیران برای موفقیت در انتقال؛ بررسی علل بروز مشکلات مالی؛ و بدست آوردن تصویری از چگونگی رسیدن به مقصود (چگونه به این نقطه رسیده، چه چیزی را می‌توان تغییر داد، چه چیزهایی برای آن لازم است) از اهداف این مرحله است.
• ارزشیابی
  شرکت های متخصص سرمایه‎گذاری احیا، ارزش گذاری شرکت هدف را از طریق ترکیبی از روش ها تعیین می کنند، که در اینجا چند روش متداول بیان می شوند:
  1. تجزیه و تحلیل شرکت از طریق مقایسه: شرکت های متخصص سرمایه‎گذاری احیا ارزش شرکت مورد نظر را با مقایسه آن با شرکت های سهامی عام مشابه یا معاملات اخیر در همان صنعت ارزیابی می کنند. آنها معیارهای مالی مانند نسبت قیمت به درآمد (P/E)، نسبت ارزش شرکت به (EV/EBITDA) EBITDAو سایر نسبت‌های ارزشیابی مرتبط را تجزیه و تحلیل می‌کنند.
  2. تجزیه و تحلیل جریان نقدی تنزیل شده (DCF): شرکت های سرمایه‎گذاری احیا از تجزیه و تحلیل DCF برای تخمین ارزش فعلی جریان های نقدی آتی شرکت هدف استفاده می کنند. آنها جریان های نقدی مورد انتظار شرکت را پیش بینی می کنند، نرخ تنزیل را برای محاسبه ارزش زمانی پول و ریسک اعمال می کنند و ارزش فعلی خالص (NPV) این جریان های نقدی را محاسبه می کنند.
  3. ارزش گذاری مبتنی بر دارایی: شرکت های سرمایه‎گذاری احیا ارزش دارایی های مشهود و نامشهود شرکت مورد نظر مانند املاک، تجهیزات، مالکیت معنوی و ارزش برند را ارزیابی می کنند. آنها عواملی مانند هزینه جایگزینی، ارزش بازار و درآمدهای آتی بالقوه تولید شده توسط دارایی ها را در نظر می گیرند.
  4. نسبت‌های سودآوری: شرکت‌های سرمایه‎گذاری احیا ممکن است از نسبتهای سودآوری، مانند نسبت قیمت به درآمد (P/E) یا سود قبل از بهره، مالیات و استهلاک (EBITDA) برای تعیین ارزش‌گذاری استفاده کنند
     توجه به این نکته مهم است که ارزش‌گذاری فرآیند پیچیده‌ای است و شرکت‌های سرمایه‎گذاری احیا اغلب از ترکیبی از این روش‌ها برای رسیدن به ارزش‌گذاری منصفانه استفاده می‌کنند.
• برنامه ریزی بازسازی(احیا)
  در این مرحله لازم است اقدامات بازبینی استراتژی کسب و کار؛ بازبینی فرآیندهای مدیریت و ساختار حمایتی؛ تحلیل عملیات؛ تدوین برنامۀ اجرایی پس از تملک و اطمینان از قابلیت دستیابی به اهداف؛ ارائه برنامه های اقتضایی( برای نقدینگی و بازپرداخت، مشکلات احتمالی دیگر، عکس العمل رقبا، موانع قانونی و حقوقی، ریسک ها) صورت گیرد.
  اگرچه برنامه و فعالیت های بازسازی همۀ زمینه های زیر را پوشش خواهد داد ولی ممکن است بر یکی از حوزه های زیر تمرکز بیشتری داشته باشد.

زمینه های بازسازی و احیا

• ساختاربندی معامله
  • از جمله اهداف عملیاتی در این مرحله می توان به این موارد اشاره نمود: شناسایی اهداف ذینفعان کلیدی(آیا علاقمند به بازیابی هستند؛ آیا مشارکت می‌کنند؛ آیا می‌توان گزینه هایی برای آنها طرح کرد)؛ ایجاد تمایز در پیشنهاد نسبت به رقبا (استفاده از ابزارهای مالی مانند تاخت سهام و بدهی؛ مکانیزمهای تسهیم ریسک؛ مشوقهای مالی).
• ایجاد اطمینان برای سرمایه‌گذاری
  • در اینجا باید دید که، آیا معامله به اندازه کافی برای ذینفعان و سرمایه گذاران عادلانه است؟ و از دیدگاه سرمایه گذاران در مورد عادلانه بودن سرمایه گذاری مطمئن شده و شفافیت لازم برای سرمایه گذاران ایجاد شود.
• تحقق بخشی به سرمایه‌گذاری
  • برنامه ریزی از نقطه شروع تا خروج از سرمایه‌گذاری و همراهی سرمایه گذاران را که پیش از امضای قرارداد تهیه کرده‌اید اجرا کنید. حفظ و افزایش ارزش دارایی ها؛ اجرای برنامه توسط افراد با تجربه؛و پایش وضعیت مستمر، از جمله اهداف عملیاتی این مرحله است. گامهای این مرحله به ترتیب زیر خواهد بود:
  • انجام معامله خرید. شامل انجام تشریفات معامله و مذاکرات براساس اهداف و برنامه های تدوین شده.
  • پایدارسازی شرایط. شامل بررسی جامع وضعیت مالی، عملیاتی و بازار شرکت؛ مدیریت و کنترل فوری نقدینگی؛ کنترل هزینه ها.
  • تجدید ساختار. شرکتها معمولا به دلایل مختلفی به مرحلۀ درماندگی رسیده و نیازمند تجدیدساختار می‌شوند. از جمله مهمترین این دلایل می توان به کمبود نقدینگی و داشتن مدیرانی که شایستگی لازم را برای حل مشکلات شرکت ندارند، اشاره نمود. سایر دلایل برای این موضوع عبارتند از : فناوری شرکت قابل فروش نیست، تداوم سودآوری با ابهام روبروست، بازار سقوط کرده، اتخاذ تصمیمات استراتژیک اشتباه توسط مدیران، رقیب بازار شرکت را تضعیف کرده است، شرکت به اهداف زمانی(مایل استون‌ها) دست نیافته است و برخی دلایل دیگر. اقداماتی که لازم است در این مرحله انجام شوند عبارتند از:
    • انتخاب یکی از این گزینه ها: تجدیدساختار خارج از دادگاه، طی کردن رویه های ورشکستگی در دادگاه، فروش کسب و کار و تصفیه؛
    • توسعه و پیاده سازی استراتژیهای کسب و کار؛
    • تجدید ساختار بدهی، سرمایه و منابع انسانی؛
    • تجدیدساختار عملیاتی شامل کوچک سازی، واگذاری و بستن بخش های کم بازده؛
    • تغییر مدیران ارشد.

تجدید ساختار سازمان

عوامل مهمی که بر موفقیت یک تجدید ساختار تأثیر گذارند عبارتند از:

• بهینه سازی. ممکن است شامل این موارد باشد: بهبود فرآیندها؛ سرمایه‌گذاری در زمینه های با پتانسیل رشد بالا؛ به روزرسانی تکنولوژی فرآیندها برای بهبود عملکرد.
• رشد و تحول. می تواند مشمول اینها باشد: موقعیت یابی مجدد در بازار؛ نوآوری و تحقیق و توسعه؛ مشارکت استراتژیک برای استفاده از فرصتهای رشد.
• پایش و کنترل. شامل پیگیری شاخص های کلیدی عملکرد KPIs؛ بهبود مستمر.
• خروج. خروج از سرمایه گذاری از طریق فروش و در صورت عدم موفقیت، انحلال و تصفیه شرکت صورت می‌گیرد.

جمع بندی

این مقاله تصویری کلی از فرآیند سرمایه‌گذاری در احیای شرکتهای درمانده ارائه می دهد به این صورت که سرمایه گذاری احیا با استفاده از بررسی‌های تخصصی دقیق انجام می شود و بازده اصلی با ایجاد ارزش افزوده در سازماندهی مجدد شرکت حاصل می شود.

شایستگی های اصلی لازم برای تیم سرمایه گذاری کارآفرینانه در احیای شرکتهای درمانده عبارتند از : توانمندی تنظیم مجدد شرایط مالی، کنترل(حاکمیت) و استراتژی شرکت. در دیدگاه کلی شایستگی های عملیاتی به عنوان یک عامل مهم برای موفقیت تجدید ساختار شناخته می شوند. علاوه بر صلاحیت عملیاتی، سایر عوامل تعیین کننده برای تجدید ساختار موفقیت آمیز، شناخت زودهنگام بحران و اجرای سریع اقدامات لازم برای بازسازی است.

با توجه به پیچیدگی سرمایه‌گذاری در احیای شرکتهای درمانده، سرمایه گذاران نیازمند همکاری با تیمی مجرب متشکل از مدیران موقت، مشاوران تخصصی سازماندهی مجدد، وکلا و مشاوران حسابرسی و مالیاتی هستند.